Udział segmentów branżowych w tworzeniu skonsolidowanego wyniku

Na potrzeby zarządzania Grupą PZU, zostały wyodrębnione następujące segmenty branżowe:

• ubezpieczenia korporacyjne (majątkowe i pozostałe osobowe) – segment ten obejmuje szeroki zakres produktów ubezpieczeń majątkowych, odpowiedzialności cywilnej i komunikacyjnych, dostosowanych do potrzeb klienta i z indywidualną wyceną ryzyka oferowanych przez PZU i TUW PZUW;
• ubezpieczenia masowe (majątkowe i pozostałe osobowe) – składają się na niego produkty ubezpieczeń majątkowych, wypadkowych, odpowiedzialności cywilnej, wypadkowych i komunikacyjnych. PZU oraz LINK4 świadczy je klientom indywidualnym oraz podmiotom z sektora małych i średnich firm;
• ubezpieczenia na życie: grupowe i indywidualnie kontynuowane – PZU Życie oferuje je grupom pracowników i innym grupom formalnym (np. związkom zawodowym). Do umowy ubezpieczenia przystępują osoby pozostające w stosunku prawnym z ubezpieczającym (np. pracodawcą, związkiem zawodowym) oraz ubezpieczenia indywidualnie kontynuowane, w których ubezpieczający nabył prawo do indywidualnej kontynuacji ubezpieczenia w fazie grupowej. Obejmuje on następujące rodzaje ubezpieczeń: ochronne, inwestycyjne (niebędące jednak kontraktami inwestycyjnymi) oraz zdrowotne;
• indywidualne ubezpieczenia na życie – PZU Życie świadczy je klientom indywidualnym. Umowa ubezpieczenia dotyczy konkretnego ubezpieczonego, który podlega indywidualnej ocenie ryzyka. Są to ubezpieczenia ochronne, inwestycyjne (niebędące kontraktami inwestycyjnymi) i zdrowotne;
• inwestycje – raportujący wg PSR – obejmujący działalność lokacyjną w zakresie środków własnych Grupy PZU, rozumianych jako nadwyżka lokat nad rezerwami techniczno-ubezpieczeniowymi w spółkach ubezpieczeniowych Grupy PZU mających siedzibę w Polsce (PZU, LINK4 i PZU Życie), powiększoną o nadwyżkę dochodów osiągniętą ponad stopę wolną od ryzyka z inwestycji odpowiadających wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych PZU, LINK4 i PZU Życie w produktach ubezpieczeniowych, czyli nadwyżkę dochodów z lokat PZU, LINK4 i PZU Życie, ponad dochody alokowane według cen transferowych do segmentów ubezpieczeniowych. Ponadto, segment obejmuje dochody z innych wolnych środków finansowych w Grupie PZU, w tym konsolidowane fundusze inwestycyjne;
• segment bankowy - szeroki zakres produktów bankowych oferowanych zarówno klientom korporacyjnym, jak i indywidualnym przez Pekao i Alior Bank.
• segment Kraje bałtyckie – ubezpieczenia majątkowe i pozostałe osobowe oraz na życie świadczone na terenie Litwy, Łotwy i Estonii;
• kontrakty inwestycyjne – składają się na nie produkty PZU Życie nietransferujące istotnego ryzyka ubezpieczeniowego i niespełniające definicji kontraktu ubezpieczeniowego. Są to niektóre produkty z gwarantowaną stopą zwrotu oraz niektóre produkty w formie ubezpieczeniowego produktu kapitałowego – unit-linked;
• pozostałe – obejmują jednostki objęte konsolidacją i niezakwalifikowane do żadnego segmentu powyżej.

Ubezpieczenia korporacyjne

W 2018 roku segment ubezpieczeń korporacyjnych osiągnął 268 mln zł wyniku na ubezpieczeniach, czyli o 40,3% więcej, niż w analogicznym okresie ubiegłego roku.

Na poziom wyniku segmentu w 2018 roku wpływ miały przede wszystkim następujące czynniki:

• wzrost składki zarobionej netto o 16,0%, przy jednoczesnym wzroście składki przypisanej brutto o 13,1% w stosunku do 2017 roku. W ramach sprzedaży Grupa PZU odnotowała:
• wyższą składkę z ubezpieczeń komunikacyjnych (+6,9% r/r) oferowanych firmom leasingowym oraz w ubezpieczeniach flot w konsekwencji wzrostu średniej składki przy jednoczesnym spadku liczby ubezpieczeń AC (spadek szczególnie odczuwalny w grupie ubezpieczeń leasingów),
• wzrost sprzedaży w grupie ubezpieczeń od ognia i innych szkód majątkowych oraz OC pozostałe w wyniku zawarcia kilku umów (w tym długoterminowych) o wysokiej wartości jednostkowej oraz rozwoju portfela ubezpieczeń podmiotów medycznych w TUW PZUW,
• rozwój portfela ubezpieczeń różnych ryzyk finansowych, w tym pozyskania kilku umów o wysokiej wartości jednostkowej oraz wyższej składki pochodzącej z ubezpieczeń strat finansowych GAP;
• wzrost wartości odszkodowań i świadczeń netto o 20,3% w stosunku do analogicznego okresu 2017 roku, co przy wzroście składki zarobionej netto o 16,0%, oznacza pogorszenie wskaźnika szkodowości o 2,4 p.p do poziomu 68,4%. Wzrost wskaźnika szkodowości odnotowano w:
  • OC komunikacyjnych jako efekt rosnących świadczeń rentowych, obserwowanego wzrostu średniej wypłaty oraz doszacowania w I kwartale 2018 roku rezerwy na poczet roszczeń o zadośćuczynienie,
  • ubezpieczeniach odpowiedzialności cywilnej ogólnej.
  Powyższe zmiany zostały częściowo skompensowane spadkiem szkodowości portfela AC w konsekwencji znacznie wyższej dynamiki składki zarobionej netto wobec dynamiki odszkodowań i świadczeń pomimo obserwowanego wzrostu średniej wypłaty oraz w ubezpieczeniach od ognia i innych szkód majątkowych (mimo kilku dużych roszczeń z reasekuracji czynnej);
• poziom dochodów z lokat alokowanych do segmentu według cen transferowych wzrósł o 32,9% do poziomu 113 mln zł, co podyktowane było w szczególności umocnieniem kursu EUR względem PLN o 3,1% wobec osłabienia o 5,7% w analogicznym okresie ubiegłego roku;
• koszty akwizycji (bez prowizji reasekuracyjnych) osiągnęły poziom 477 mln zł, co oznacza wzrost o 12,2% w porównaniu do poniesionych w 2017 roku, głównie w wyniku wyższych bezpośrednich kosztów akwizycji (efekt wyższej dynamiki sprzedaży przy zmianie średniej stawki prowizyjnej w kluczowych kanałach sprzedaży);
• koszty administracyjne spadły o 4,4% co przy składce zarobionej wyższej o 16,0% oznacza poprawę wskaźnika kosztów administracyjnych o 1,2 p.p. Spadek wskaźnika kosztów wynikał z niższych kosztów działalności projektowej jak i działalności bieżącej poprzez stałe utrzymywanie dyscypliny kosztowej.

Wynik na ubezpieczeniach segmentu ubezpieczeń korporacyjnych (w mln zł)

Ubezpieczenia masowe

W 2018 roku segment ubezpieczeń masowym osiągnął 1 725 mln zł wyniku na ubezpieczeniach, czyli o 30,0% więcej, niż w analogicznym okresie ubiegłego roku. Na poziom wyniku segmentu w 2018 roku wpływ miały następujące czynniki:

• wzrost składki zarobionej netto o 6,9% przy jednoczesnym przyroście składki przypisanej brutto o 3,3% w stosunku do 2017 roku. W ramach sprzedaży Grupa PZU odnotowała:
• wzrost przypisu składki w ubezpieczeniach komunikacyjnych w efekcie wyższej średniej składki przy wyrównanym poziomie liczby ubezpieczeń OC komunikacyjnego,
• przyrost składki z ubezpieczeń od ognia i innych szkód majątkowych, głównie w ubezpieczeniach mieszkań oraz małych i średnich przedsiębiorstw przy zbliżonym poziomie sprzedaży ubezpieczeń rolnych mimo wysokiej konkurencyjności rynku,
• zwiększenie przypisu w ubezpieczeniach OC pozostałych (+5,6% r/r) oraz NNW i pozostałych (11,5% r/r) głównie ubezpieczeń świadczenia pomocy oraz ubezpieczeń wypadku;
• zwiększenie wartości odszkodowań i świadczeń netto w 2018 roku o 1,7%, co przy wyższej o 6,9% składce zarobionej netto, przełożyło się na poprawę wskaźnika szkodowości o 3,1 p.p. w relacji do 2017 roku. Zmiana ta kształtowana była głównie przez:
• spadek wskaźnika szkodowości w grupie ubezpieczeń od ognia i innych szkód rzeczowych, w tym ubezpieczeń upraw wskutek niższej liczby zgłoszeń szkód powodowanych siłami natury (w analogicznym okresie szkody powodowane przez porywisty wiatr i opady deszczu),
• niższą szkodowość portfela ubezpieczeń komunikacyjnych, będącą efektem znacznej poprawy w Auto Casco oraz nieznacznej zmiany w ubezpieczeniach OC – doszacowanie rezerwy na poczet roszczeń o zadośćuczynienie za ból spowodowany stanem wegetatywnym osoby bliskiej poszkodowanej w wypadku (orzeczenie Sądu Najwyższego). Po wyłączeniu wpływu zmiany stanu rezerwy na poczet zadośćuczynień, utrzymanie wysokiej rentowności zarówno w grupie ubezpieczeń OC komunikacyjnych jak i Auto Casco;
• dochody z lokat alokowane według cen transferowych do segmentu ubezpieczeń masowych wyniosły 526 mln zł co oznacza wzrost rok do roku o 9,1%, głównie w wyniku umocnienia kursu EUR względem PLN o 3,1% wobec osłabienia o 5,7% w analogicznym okresie ubiegłego roku;
• koszty akwizycji (bez prowizji reasekuracyjnych) osiągnęły poziom 1 890 mln zł i wzrosły w stosunku do analogicznego okresu ubiegłego roku o 145 mln zł (+8,3% r/r) co przy wyższej składce zarobionej netto o 6,9% oznacza wzrost wskaźnika kosztów akwizycji o 0,2 p.p. Czynnikiem determinującym zmianę poziomu kosztów akwizycji był wyższy poziom bezpośrednich kosztów akwizycji jako efekt rosnącego portfela oraz zmiany mixu kanałów sprzedaży (rosnący udział kanału multiagencyjnego i dealerskiego charakteryzujących się wyższymi kosztami sprzedaży);
• koszty administracyjne w tym segmencie ukształtowały się na poziomie 594 mln zł, co oznacza spadek w stosunku do ubiegłego roku o 14 mln zł, tj. 2,3% przede wszystkim jako wypadkowa stosowania dyscypliny kosztowej w pozaosobowych obszarach działalności zarówno bieżącej jak i projektowej oraz wyższych kosztów osobowych będących odpowiedzią na widoczne oznaki presji płacowej na rynku.

Wynik na ubezpieczeniach segmentu ubezpieczeń masowych (w mln zł)

Ubezpieczenia grupowe i indywidualnie kontynuowane 

Wynik na ubezpieczeniach segmentu ubezpieczeń grupowych i indywidualnie kontynuowanych wyniósł w 2018 roku 1 543 mln zł i był o 93 mln zł, tj. 6,4% wyższy niż w poprzednim roku. Poszczególne elementy wyniku na ubezpieczeniach kształtowały się w poniższy sposób:

• składki przypisane brutto były wyższe w stosunku do analogicznego okresu ubiegłego roku o 36 mln zł (0,5%), co było przede wszystkim efektem:
  • pozyskania kolejnych kontraktów w ubezpieczeniach zdrowotnych zawieranych w formie grupowej lub kontynuowanej (nowi klienci w ubezpieczeniach ambulatoryjnych oraz sprzedaż wariantów produktu lekowego). Na koniec 2018 roku PZU Życie posiadał w portfelu ponad 1,8 mln aktywnych umów tego rodzaju. W I kwartale 2018 roku PZU Życie wprowadził do oferty nową umowę dodatkową do ubezpieczeń kontynuowanych „PZU Uraz Ortopedyczny”,
  • aktywnej dosprzedaży innych ubezpieczeń dodatkowych w produktach indywidualnie kontynuowanych, w tym szczególnie wraz z oferowaniem umowy podstawowej w oddziałach PZU oraz podwyższania sumy ubezpieczenia SŁOWNIK w trakcie trwania umów. Oprócz umowy dodatkowej wskazanej powyżej w IV kwartale PZU Życie wprowadził kolejne dodatkowe ubezpieczenie na wypadek zawału serca albo udaru mózgu, zapewniające wsparcie finansowe w razie zawału lub udaru.
  Jednocześnie przychody z produktów grupowych ochronnych pozostawały pod presją zwiększonych odejść z grup (zakładów pracy) osób w obniżonym ustawowo w IV kwartale 2017 roku wieku emerytalnym;
• dochody z działalności lokacyjnej składają się z dochodów alokowanych według cen transferowych oraz z dochodów w produktach o charakterze inwestycyjnym. W segmencie ubezpieczeń grupowych i indywidualnie kontynuowanych dochody z działalności lokacyjnej spadły o 139 mln zł przede wszystkim w wyniku niższych dochodów w produktach typu unit-linked na skutek gorszej koniunktury na rynku akcji – spadek indeksu WIG o 9,5% wobec wzrostu o 23,2% w analogicznym okresie ubiegłego roku. Dochody alokowane według cen transferowych wzrosły ze względu na wzrost wartości portfeli replikujących zobowiązania ubezpieczeniowe;
• odszkodowania i świadczenia ubezpieczeniowe wraz ze zmianą stanu innych rezerw techniczno-ubezpieczeniowych netto zamknęły się kwotą 4 931 mln zł (spadek r/r o 4,1%). Zmiana ta była w szczególności rezultatem poniższych czynników:
  • spadku rezerw techniczno-ubezpieczeniowych w Pracowniczych Programach Emerytalnych (PPE, produkt III filaru zabezpieczenia emerytalnego) w porównaniu ze wzrostem w roku ubiegłym, a przyczyną były ujemne w bieżącym roku wyniki z działalności inwestycyjnej względem wzrostów w roku ubiegłym, przy stabilnym poziomie wpłat i wypłat klientów na rachunki ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych,
  • niższego w bieżącym roku poziomu świadczeń w portfelu grupowych produktów ochronnych,
  • niższego niż przed rokiem wzrostu rezerw matematycznych w produktach kontynuowanych jako efekt dotychczasowych zmian zasad indeksacji oraz udziału „starych” i „nowych” kontynuacji zarówno wśród osób dochodzących, jak i pozostających w portfelu ubezpieczonych – w „nowych” kontynuacjach niższy jednostkowy koszt tworzenia rezerw matematycznych na przyszłe wypłaty świadczeń.
  Powyższe efekty zostały częściowo zniesione poprzez niższe niż przed rokiem tempo konwersji polis umów wieloletnich na roczne umowy odnawialne w ubezpieczeniach grupowych typ P. W efekcie konwersji uwolnionych zostało w 2018 roku 17 mln zł rezerw, czyli o 18 mln zł mniej niż w analogicznym okresie 2017 roku. Dodatkowo rośnie poziom świadczeń medycznych w produktach zdrowotnych jako konsekwencja dynamicznego wzrostu tego portfela;
• koszty akwizycji w segmencie ubezpieczeń grupowych i indywidualnie kontynuowanych w trakcie 2018 roku wyniosły 349 mln zł i wzrosły w stosunku do ubiegłego roku o 17 mln zł (5,1%). Czynnikiem determinującym wzrost kosztów było rosnące wynagrodzenie dla pośredników ubezpieczeniowych, szczególnie za sprzedaż produktów zdrowotnych wraz z rozwojem tego portfela, a dodatkowo koszt korespondencji z klientami (głównie oferowanie umów dodatkowych do indywidualnej kontynuacji).
• koszty administracyjne w 2018 roku wyniosły 604 mln zł. Czynnikiem determinującym wzrost kosztów o 17 mln zł, tj. 2,9% były przede wszystkim wydatki związane ze zmianami organizacyjnymi w pionach sprzedażowych oraz wzrost kosztów osobowych wynikający z presji płacowej na rynku; 

Po wyłączeniu efektu jednorazowego związanego z efektem konwersji umów długoterminowych na kontrakty odnawialne w ubezpieczeniach grupowych typu P, wynik na ubezpieczeniach segmentu w 2018 roku wyniósł 1 526 mln zł wobec 1 415 mln zł w 2017 roku (wzrost o 7,8%), głównie na skutek stale rosnącego portfela ubezpieczeń, niższego w bieżącym roku poziomu świadczeń w portfelu grupowych produktów ochronnych oraz niższego niż przed rokiem wzrostu rezerw matematycznych w produktach kontynuowanych jako efekt dotychczasowych zmian zasad indeksacji oraz udziału „starych” i „nowych” kontynuacji zarówno wśród osób dochodzących, jak i pozostających w portfelu ubezpieczonych. 

Wynik na ubezpieczeniach segmentu ubezpieczeń grupowych i indywidualnie kontynuowanych (w mln zł)

Ubezpieczenia indywidualne

W 2018 roku wynik na ubezpieczeniach segmentu indywidualnych ubezpieczeń na życie wyniósł 227 mln zł, czyli był o 18 mln zł, tj 8,6% wyższy niż w poprzednim roku. Główne czynniki kształtujące poziom wyniku na ubezpieczeniach segmentu zostały opisane poniżej:

• spadek składek przypisanych brutto w stosunku do 2017 roku o 318 mln zł (19,1%) do poziomu 1 346 mln zł był rezultatem niższych wpłat na rachunki ubezpieczeniowych funduszy kapitałowych w ubezpieczeniach unit-linked z płatnością jednorazową oferowanych razem z bankami, co jest spójne z trendami panującymi na całym rynku ubezpieczeń na życie. Jednocześnie działały pozytywne czynniki jak:
• stale rosnący poziom składki produktów ochronnych zarówno o charakterze kapitałowym, jak i terminowym, oferowanych w kanałach własnych – poziom sprzedaży i indeksacji składki z umów pozostających w portfelu przekracza poziom storn;
• wzrost portfela ubezpieczonych w produktach ochronnych w kanale bancassurance, w tym szczególnie wprowadzenie w II połowie 2018 roku nowych produktów razem z Alior Bank i Bank Pekao.
• dochody z działalności lokacyjnej składają się z dochodów alokowanych według cen transferowych oraz dochodów z produktów o charakterze inwestycyjnym. W segmencie ubezpieczeń indywidualnych uległy one obniżeniu r/r o 360 mln zł głównie ze względu na spadek wyniku w produktach o charakterze inwestycyjnym na skutek gorszej koniunktury na rynku akcji. Jednocześnie wzrósł rok do roku o 5 mln zł poziom przychodów segmentu z tytułu opłaty za zarządzanie pobieranej od aktywów zgromadzonych w produktach unit-linked (rosnący ich średni poziom). Dochody alokowane według cen transferowych uległy obniżeniu na skutek niższego poziomu rynkowych stóp procentowych.
• wartość odszkodowań i świadczeń ubezpieczeniowych wraz ze zmianą stanu innych rezerw techniczno-ubezpieczeniowych netto ukształtowała się na poziomie 976 mln zł, co oznacza koszt niższy o 696 mln zł w porównaniu z 2017 rokiem. Przyczynił się do tego głównie istotnie niższy w bieżącym okresie wynik z działalności inwestycyjnej w większości portfeli produktów unit-linked. W produkcie oferowanym w sieci Banku Millennium to dodatkowo efekt niższych wpłat na rachunki dokonanych przez klientów. Z punktu widzenia wyniku operacyjnego czynniki te nie mają istotnego znaczenia – równoważone są przez inne, odpowiednie pozycje rachunku wyników.
• w trakcie 2018 roku zanotowano spadek kosztów akwizycji w segmencie ubezpieczeń indywidualnych o 9 mln zł do poziomu 126 mln zł. Niższe prowizje za sprzedaż produktów unit-linked w kanale bancassurance (niższy niż przed rokiem poziom sprzedaży przy prowizji płatnej z góry) równoważone były częściowo rosnącymi w sieci własnej kosztami wsparcia sprzedaży oraz wynagrodzeń pośredników za sprzedaż produktów ochronnych, w drugim przypadku również w kanale bankowym.
• koszty administracyjne w 2018 roku wzrosły do poziomu 69 mln zł wobec 61 mln zł w roku ubiegłym. Wpływ na to miały strategiczne inwestycje w sieć sprzedaży wyłącznej mające na celu intensyfikację sprzedaży w tym segmencie oraz w mniejszym stopniu rosnący poziom wynagrodzenia za obsługę produktów unit-linked w kanale bancassurance (rosnące aktywa tego rodzaju produktów).

Reasumując, najważniejszymi czynnikami zmiany wyniku rok do roku były niższe koszty akwizycji w produktach unit-linked oraz rosnące wynagrodzenie z tytułu opłaty za zarządzanie w tej grupie produktów. Na poprawę marży wyniku wpłynął ponadto wzrost udziału w przychodach segmentu produktów ochronnych o znacznie wyższej generowanej marży.

Wynik na ubezpieczeniach segmentu ubezpieczeń indywidualnych (w mln zł)

Inwestycje

Dochody segmentu inwestycje stanowią działalność lokacyjną w zakresie środków własnych Grupy PZU rozumianych jako nadwyżka lokat nad rezerwami techniczno-ubezpieczeniowymi w spółkach ubezpieczeniowych Grupy PZU mających siedzibę w Polsce (PZU, LINK4 i PZU Życie) powiększoną o nadwyżkę dochodów osiągniętą ponad stopę wolną od ryzyka z inwestycji odpowiadających wartości rezerw techniczno-ubezpieczeniowych PZU, LINK4 i PZU Życie w produktach ubezpieczeniowych, czyli nadwyżkę dochodów z lokat PZU, LINK4 i PZU Życie ponad dochody alokowane według cen transferowych do segmentów ubezpieczeniowych.

Ponadto, segment inwestycje obejmuje dochody z innych wolnych środków finansowych w Grupie PZU (w tym konsolidowane fundusze inwestycyjne).

Dochody z działalności operacyjnej segmentu inwestycje (wyłącznie operacje na zewnątrz) były niższe niż w analogicznym okresie ubiegłego roku przede wszystkim ze względu na gorszą koniunkturę na GPW.

Segment bankowy / Działalność bankowa 

Segment działalności bankowej składa się z grup kapitałowych: Pekao od czerwca 2017 roku (efekt rozliczenia transakcji i rozpoczęcia konsolidacji) oraz Alior Bank.

W 2018 roku w segmencie działalności bankowej zanotowano zysk z działalności operacyjnej (bez uwzględnienia amortyzacji wartości niematerialnych nabytych w transakcjach przejęcia banków) na poziomie 4 036 mln zł, co oznacza wzrost o 1 597 mln zł w porównaniu do 2017 roku. Z uwagi na rozpoczęcie konsolidacji jednego z największych banków w Europie Środkowo-Wschodniej Pekao, w trakcie 2017 roku, wszystkie pozycje w rachunku zysków i strat jak i pozycji sprawozdania z sytuacji finansowej za rok 2018 są znacząco wyższe względem roku poprzedniego.

W 2018 roku Pekao kontrybuował do zysku z działalności operacyjnej (bez uwzględnienia amortyzacji wartości niematerialnych nabytych w transakcji przejęcia Pekao) w segmencie „Działalność bankowa” na poziomie 3 047 mln zł, a Alior Bank na poziomie 989 mln zł.

Kluczowym elementem przychodów segmentu są dochody z lokat, które wzrosły w 2018 roku do 9 596 mln zł r/r (wzrost o 48,2% r/r).

Składnikiem dochodów z lokat są: przychody z tytułu odsetek, przychody z tytułu dywidend, wynik handlowy oraz wynik z odpisów aktualizujących.

W 2018 roku zanotowano wysoki poziom sprzedaży produktów kredytowych zarówno w Pekao jak i Alior Bank, m.in. dzięki korzystnej koniunkturze gospodarczej, jak i niskim poziomom stóp procentowych.

Banki zanotowały wzrost wyniku z tytułu odsetek (przychody z tytułu odsetek pomniejszone o koszty odsetkowe), głównie z tytułu wzrostu wolumenu kredytów dla klientów. Na koniec 2018 roku portfel kredytów klientowskich w obu bankach razem wzrósł o 7,1% wobec końca roku 2017, a depozyty pozyskiwane od klientów sektora niefinansowego - o 4,4%.

Rentowność banków w Grupie PZU mierzona wskaźnikiem marży odsetkowej netto wynosiła 2,8% dla Pekao (za cały rok) oraz 4,6% w Alior Bank. Różnica w poziomie wskaźników wynika w szczególności ze struktury portfela należności kredytowych.

Wynik z tytułu prowizji i opłat w segmencie działalności bankowej wyniósł 2 380 mln zł i był wyższy o 797 mln zł r/r. Oprócz konsolidacji nowo nabytego w 2017 roku banku Pekao, na wynik do poprawy ww. wartości przyczynił się jak w przypadku wyniku odsetkowego, wzrost sprzedaży kredytów.

Koszty administracyjne segmentu wyniosły 4 989 mln zł i składały się z kosztów Pekao w wysokości 3 389 mln zł oraz Alior Bank – 1 600 mln zł. W 2018 roku w Alior Bank zanotowano spadek kosztów osobowych co wynikało m.in. z niższych kosztów działalności bieżącej oraz projektowej.

Ponadto, do wyniku z działalności operacyjnej kontrybuują pozostałe przychody i koszty operacyjne, których głównym składnikiem są opłaty na BFG (372 mln zł) oraz podatek od innych instytucji finansowych (770 mln zł).

W rezultacie wskaźnik Koszty/Dochody ukształtował się dla obu banków na poziomie 42%. Wskaźnik ten wynosi odpowiednio 44% dla Pekao oraz 39% dla Alior Bank.

Ubezpieczenia emerytalne

W 2018 roku zysk z działalności operacyjnej segmentu ubezpieczeń emerytalnych wyniósł 107 mln zł, czyli wzrósł o 23% w porównaniu do 2017 roku. Czynniki mające wpływ na zmianę wyniku operacyjnego to:

• przychody z tytułu prowizji i opłat, które ukształtowały się na poziomie ponad 149 mln zł, tj. wzrosły o 17% w porównaniu z poprzednim rokiem. Zmiana ta wynikała ze:
• wzrostu przychodów z tytułu zwrotu środków z Funduszu Gwarancyjnego o 13 mln zł,
• wzrostu wynagrodzenia za zarządzanie o 5 mln zł w wyniku wyższych średniorocznych aktywów netto OFE PZU, w tym przejęcia zarządzania OFE Pekao,
• wzrostu przychodów z tytułu wycofania środków z rachunku rezerwowego o 3 mln zł w wyniku uzyskania najlepszej 3-letniej stopy zwrotu wśród funduszy i maksymalnego wskaźnika premiowego;
• koszty akwizycji i obsługi zamknęły się kwotą 6 mln zł, tj. były o 28,2% wyższe niż w poprzednim roku. Wynikało to głównie ze zwiększenia sieci sprzedaży, poniesionych kosztów prowizji za dystrybucję IKZE, dostosowania systemów i infrastruktury do obsługi nowego dystrybutora IKZE oraz dodatkowych kosztów obsługi związanych z przejęciem zarządzania funduszami Pekao;
• koszty administracyjne wyniosły 40 mln zł, czyli były o 9% niższe niż w poprzednim roku. Zmiana ta wynikała głównie z:
• spadku kosztów z tytułu wpłaty środków do Funduszu Gwarancyjnego o 8 mln zł,
• poniesienia kosztów związanych z przejęciem zarządzania funduszami Pekao, w tym m.in. wyższych kosztów Agenta Transferowego o 1,5 mln zł, kosztów migracji rejestrów członków ofe w wysokości 1 mln zł oraz kosztów amortyzacji prawa do zarządzania funduszami w wysokości 1 mln zł;
• pozostałe koszty operacyjne wzrosły o blisko 1 mln zł głównie w wyniku przeszacowania rezerwy na zwrot opłat od składek nadpłaconych przez ZUS za poprzednie lata. 

Zysk z działalności operacyjnej segmentu ubezpieczeń emerytalnych (w mln zł)

Kraje bałtyckie

Z tytułu działalności w krajach bałtyckich, Grupa PZU wygenerowała w 2018 roku pozytywny wynik na ubezpieczeniach w wysokości 138 mln zł względem 109 mln zł w poprzednim roku. Wynik ten ukształtowały następujące czynniki:

• przyrost składki przypisanej brutto. Wyniosła ona 1 592 mln zł wobec 1 404 mln zł w roku ubiegłym. Składka w ubezpieczeniach majątkowych i pozostałych osobowych wzrosła r/r o 181 mln zł (tj. 13,4%). Tak dynamiczny wzrost możliwy był m.in. dzięki wyższym stawkom w ubezpieczeniach komunikacyjnych w regionie, zwiększeniu sprzedaży w ubezpieczeniach majątkowych - zarówno na Litwie, Łotwie jak i w Estonii oraz znacznemu wzrostowi przypisu z ubezpieczeń zdrowotnych na Łotwie. Składka w ubezpieczeniach na życie wzrosła o 7 mln zł (tj. 12,1%);
• zmniejszenie dochodów z lokat. W 2018 roku wynik wyniósł 2 mln zł i był o 90,0% niższy niż w roku poprzednim, przede wszystkim na skutek spadków na rynkach akcji jakie miały miejsce w ostatnim kwartale;
• wzrost odszkodowań i świadczeń netto. Osiągnęły one poziom 905 mln zł i były o 132 mln zł wyższe w stosunku do poprzedniego roku. Wskaźnik szkodowości w ubezpieczeniach majątkowych i pozostałych osobowych ukształtował się na poziomie podobnym do roku ubiegłego i wyniósł 61,2%. W ubezpieczeniach na życie wartość świadczeń ukształtowała się na poziomie 38 mln zł i była o 15,6% niższa niż w poprzednim roku;
• zwiększenie kosztów akwizycji. Wydatki segmentu na ten cel wyniosły 317 mln zł. Współczynnik kosztów akwizycji liczony od składki zarobionej netto spadł o 0,6 p.p. i wyniósł 21,4%;
• wzrost kosztów administracyjnych. Wyniosły one 125 mln zł i przyrosły o 12,6% w stosunku do roku minionego. Pomimo zwiększenia wartości poniesionych kosztów, wskaźnik kosztów administracyjnych obniżył się do 8,4% czyli o 0,4 p.p. w stosunku do 2017 roku. Obniżenie wskaźnika kosztów administracyjnych było możliwe dzięki utrzymaniu dyscypliny kosztowej przy rosnącej skali biznesu.

Wynik na ubezpieczeniach segmentu kraje bałtyckie (w mln zł)

Ukraina

Segment Ukraina zakończył 2018 rok dodatnim wynikiem na ubezpieczeniach na poziomie 23 mln zł, wobec 11 mln zł w 2017 roku.

Wzrost wyniku segmentu był wypadkową następujących czynników:

• wzrost składki przypisanej brutto. Wyniosła ona 257 mln zł i przyrosła w stosunku do roku poprzedniego o 34 mln zł (tj. 15,2%). Zwiększenie składki w ubezpieczeniach majątkowych i pozostałych osobowych (11,6% r/r) miało miejsce przede wszystkim w ubezpieczeniach komunikacyjnych w efekcie podnoszenia taryf w ubezpieczeniach obowiązkowych a także w ubezpieczeniach wypadkowych dzięki zawarciu nowych kontraktów. Składka w ubezpieczeniach na życie wzrosła o 13 mln zł (tj. 31,0%);
• wyższy dochód z działalności inwestycyjnej. Segment wygenerował z tego tytułu 19 mln zł, czyli o 1 mln zł więcej niż w 2017 roku;
• przyrost odszkodowań i świadczeń netto. Wyniosły one 59 mln zł i były wyższe o 5,4% niż w roku ubiegłym. W ubezpieczeniach na życie wartość świadczeń wypłaconych w porównaniu do roku poprzedniego wzrosła o 2 mln zł (tj. 11,8%). Wskaźnik szkodowości liczony od składki zarobionej netto w ubezpieczeniach majątkowych i pozostałych osobowych wyniósł 40,4% co oznacza spadek o 6,6 p.p. względem poprzedniego roku;
• wzrost kosztów akwizycji. Ukształtowały się one na poziomie 82 mln zł wobec 69 mln zł w poprzednim roku. Z uwagi na wyższe obciążenia prowizyjne wydatki na ten cel wzrosły w ubezpieczeniach na życie o 9 mln zł (tj. 36,0%). Wskaźnik kosztów akwizycji segmentu spadł w stosunku do roku poprzedniego o 2,2 p.p. i osiągnął wartość 53,9%;
• wyższe koszty administracyjne. Osiągnęły one wartość 25 mln zł i wzrosły w stosunku do minionego roku o 2 mln zł. Współczynnik kosztów administracyjnych liczony od składki zarobionej netto spadł o 2,3 p.p. i wyniósł 16,4%. 

Wynik na ubezpieczeniach segmentu Ukraina (w mln zl)

Kontrakty inwestycyjne 

W sprawozdaniu skonsolidowanym kontrakty inwestycyjne ujmowane są zgodnie z wymogami MSSF 9.

Wyniki segmentu kontrakty inwestycyjne prezentowane są według Polskich Standardów Rachunkowości, co oznacza, iż ujęte są m.in. składki przypisane brutto, wypłacone świadczenia oraz zmiana rezerw techniczno – ubezpieczeniowych. Powyższe kategorie są eliminowane na poziomie skonsolidowanym.

Z tytułu kontraktów inwestycyjnych, tj. produktów PZU Życie niegenerujących istotnego ryzyka ubezpieczeniowego i niespełniających definicji kontraktu ubezpieczeniowego (takich jak niektóre produkty z gwarantowaną stopą zwrotu oraz niektóre produkty z ubezpieczeniowym funduszem kapitałowym – unit-linked) Grupa PZU uzyskała w 2018 roku 3 mln zł wyniku z działalności operacyjnej wobec 4 mln zł w roku poprzednim (spadek o 25,0%). Na wynik ten w trakcie 2018 roku złożyły się poniższe czynniki:

• składki przypisane brutto pozyskane z kontraktów inwestycyjnych w trakcie 2018 roku spadły o 4 mln zł (-9,1%) w porównaniu do 2017 roku, do poziomu 40 mln zł. Zmiany te wynikały przede wszystkim z modyfikacji pod koniec 2017 roku konstrukcji produktu IKZE, które pozwoliły na klasyfikację nowozawieranych umów jako kontrakty ubezpieczeniowe i przeniesienia ich do segmentu ubezpieczeń indywidualnych;
• dochody z działalności lokacyjnej w segmencie kontraktów inwestycyjnych pogorszyły się w stosunku do ubiegłego roku o 32 mln zł głównie na skutek gorszej stopy zwrotu IKZE oraz funduszy w produktach unit-linked w kanale bancassurance;
• koszt odszkodowań i świadczeń ubezpieczeniowych wraz ze zmianą stanu innych rezerw techniczno-ubezpieczeniowych netto uległ zmniejszeniu r/r o 35 mln zł do poziomu 15 mln zł na skutek ujemnego w bieżącym okresie wyniku z działalności lokacyjnej w produktach unit-linked w tym segmencie wobec wysokiego, dodatniego rezultatu w roku poprzednim;
• nie jest obecnie prowadzona aktywna akwizycja umów, wypłacono jedynie niewielkie wynagrodzenie w produktach unit-linked w bancassurance;
• koszty administracyjne wyniosły 5 mln zł i uległy obniżeniu rok do roku o 2 mln zł jako konsekwencja malejącego portfela umów w tym segmencie.

Reasumując, na wzrost wyniku operacyjnego segmentu wpłynął głównie spadek kosztów działalności alokowanych do produktów tego segmentu.

Wynik z działalności operacyjnej segmentu kontrakty inwestycyjne (w mln zl)

Wskaźniki rentowności

Zwrot z kapitałów własnych przypadający jednostce dominującej (PZU) za okres od 1 stycznia 2018 roku do 31 grudnia 2018 roku ukształtował się na poziomie 22,1%. Wskaźnik ROE był wyższy o 1,1 p.p. niż w poprzednim roku. Wartości wskaźników rentowności uzyskane w 2018 roku przez Grupę PZU przewyższają poziomy osiągnięte przez cały rynek (wg danych dla trzech kwartałów 2018 roku).

Wskaźniki sprawności działania

Jednym z podstawowych mierników efektywności i sprawności działania firmy ubezpieczeniowej jest wskaźnik mieszany COR (Combined Ratio), liczony z racji swojej specyfiki dla sektora ubezpieczeń majątkowych i pozostałych ubezpieczeń osobowych (Dział II).

Wskaźnik mieszany Grupy PZU (dla ubezpieczeń majątkowych i pozostałych osobowych) utrzymuje się w ostatnich latach na poziomie zapewniającym wysoką rentowność. Również w 2018 roku wskaźnik utrzymał się na niskim poziomie 87,1% pomimo doszacowania rezerw na poczet roszczeń o zadośćuczynienie za stany wegetatywne.

Wskaźniki sprawności działania

Podstawowe wskaźniki efektywności Grupy PZU