Rynek akcji i obligacji

Początek 2018 roku na światowych rynkach finansowych był kontynuacją bardzo dobrych nastrojów, panujących na niemalże wszystkich klasach aktywów w 2017 roku. 23 stycznia 2018 roku indeks WIG, podążając za wzrostem globalnego apetytu na ryzyko, osiągnął historyczny szczyt na poziomie 67 529,39 pkt. Dalsza część roku dla rynku polskiego przebiegała już w znacznie gorszych nastrojach. Na koniec 2018 roku indeks WIG spadł o 9,5% r/r i zatrzymał się na poziomie 57 690,50 pkt. Podobna sytuacja panowała również na głównych parkietach w Londynie, Frankfurcie czy Paryżu, które odnotowały ponad 10% straty r/r. Niewiele lepiej zakończył rok główny amerykański index S&P500, spadając o 7% r/r. Indeks MSCI ACWI - All Country World Index – (zawierający akcje z 46 różnych krajów, z których 23 klasyfikowane są jako rynki rozwinięte, a pozostałe 23 kraje uznawane są za rynki wschodzące) stracił w 2018 roku 11,2% r/r, znosząc tym samym połowę zwyżki wypracowanej w 2017 roku.

Analogicznie do 2017 roku o sytuacji na rynkach finansowych decydowała głównie działalność banków centralnych. Uwaga inwestorów skupiona była w szczególności na retoryce i decyzjach amerykańskiego banku centralnego (FED), który aż 4-krotnie podnosił stopy procentowe. Ostatnia podwyżka miała miejsce 19 grudnia (do poziomu 2,25-2,5%), towarzyszyła jej zapowiedź dwóch kolejnych w 2019 roku. Jednocześnie w całym 2018 roku FED redukował płynność rynku poprzez operację quantitive tightenning, tj. zmniejszania bilansu poprzez ograniczenie reinwestycji zapadających obligacji.

MSCI ACWI ($) 2016-2018

Źródło: www.infostrefa.com, www.msci.com

MSCI rynki wschodzące / WIG20

Źródło: www.infostrefa.com, www.msci.com

Redukcję ilości taniego pieniądza zapowiedział również Europejski Bank Centralny, który ogłosił zakończenie „luzowania ilościowego” (skupu obligacji) do końca 2018 roku (zapowiadając przy tym brak podwyżek stóp do końca 2019 roku i utrzymanie reinwestycji odsetek oraz kapitału z zapadających papierów). W sierpniu 2018 roku również bank centralny Anglii podniósł stopy procentowe (do 0,75%), dopuszczając przy tym możliwość kolejnych podwyżek, w szczególności w związku z potencjalnymi turbulencjami dotyczącymi Brexit.

Działania podejmowane przez główne banki centralne, zmierzające do stopniowego zaostrzania polityki pieniężnej przełożyły się na spadek płynności i trudniejszy dostęp do taniego pieniądza. Wpłynęło to w pierwszej kolejności na spadek zaufania do aktywów o podwyższonym ryzyku, w szczególności do akcji rynków wschodzących. Efekt odpływu kapitału spotęgowała silna aprecjacja dolara (w całym 2018 roku kurs dolara USA wyrażony w złotych wzrósł o 8% do 3,76 zł). Negatywne nastawienie do tych rynków (efekt zarażenia) zwiększyły jeszcze poważne turbulencje walutowe w Argentynie i Turcji. Indeks MSCI rynków wschodzących zanotował spadek o 16,6% r/r.

Odpływ kapitału z rynków wschodzących dotknął także polski rynek kapitałowy, który jest zdominowany przez inwestorów zagranicznych (na koniec 2018 roku ich udział wynosił 59%). Dodatkowo na słabość polskiego rynku miały wpływ także czynniki lokalne związane z kłopotami finansowymi Getback oraz zarzutami korupcyjnymi wobec byłego szefa KNF, co miało istotny wpływ na postrzeganie stabilności sektora bankowego (najmocniej reprezentowanego w indeksie WIG20). W rezultacie również indywidualni inwestorzy (na koniec 2018 roku ich udział wyniósł 12%) wycofywali środki z aktywów o charakterze udziałowym (akcje i jednostki funduszy inwestycyjnych). Spadki nie ominęły również rynku TFI. Aktywa funduszy akcyjnych osiągnęły 25,4 mld zł na koniec 2018 roku, wobec 33,2 mld zł na koniec roku 2017. Oznacza to spadek o 7,8 mld zł, w tym wielkość umorzeń jednostek uczestnictwa w tych funduszach wyniosła 3,9 mld zł. Łączne aktywa towarzystw inwestycyjnych spadły o 22,1 mld zł r/r do 256,8 mld zł.¹

Na tle rynków wschodzących indeks S&P500, wspierany dalszą aprecjacją dolara, radził sobie zdecydowanie lepiej, ustanawiając kolejne rekordy aż do września 2018 roku. Jednak w ostatnim kwartale 2018 roku nastąpił gwałtowny odpływ kapitału z amerykańskiego rynku akcji (na koniec 2018 roku S&P500 spadł o 7% r/r do poziomu 2 485,74 pkt). Słabszy koniec roku to nie tylko pogorszenie się sentymentu do amerykańskiej gospodarki, w związku ze zmniejszającą się stymulacją fiskalną (skutkującą potencjalnym osłabieniem wzrostu gospodarczego), ale także dyskontowanie efektów eskalacji napięć między USA a Chinami. 

Indeks WIG20 na tle indeksów rynków MSCI EM i DM oraz S&P500

Źródło: www.infostrefa.com, www.msci.com

WIG / Obligacje Skarbu Państwa

Źródło: www.infostrefa.com, www.msci.com

Rosnącym wycenom akcji na amerykańskiej giełdzie (pierwsze 9 miesięcy 2018 roku) towarzyszyły spadki cen 10-letnich amerykańskich Treasuries, które trwały nieprzerwanie do października 2018 roku. Natomiast na rynkach europejskich ceny obligacji rosły, w reakcji na napływające dane mogące wskazywać na spowolnienie gospodarcze w strefie euro.

Rentowności polskich obligacji spadały (wzrost cen) na całej długości krzywej dochodowości, przy czym największy ruch wystąpił na obligacjach rocznych oraz 10-letnich. W całym okresie 2018 roku rentowności 10-letnich obligacji skarbowych spadły o 49 pb. z poziomu 3,30% do poziomu 2,81%. Rentowności papierów 5-letnich spadły o 36 pb. osiągając na koniec roku poziom 2,29% natomiast rentowność 2-letnich obligacji skarbowych spadła w ciągu roku o 37 pb. do 1,34%. Rentowność polskich dłużnych skarbowych papierów wartościowych o rocznym terminie zapadalności spadła o 56 pb. i zakończyła rok na poziomie 0,91%. Benchmarkowy indeks polskich obligacji skarbowych TBSP (obligacje stałokuponowe oraz zerokuponowe) urósł w 2018 roku o 4,7% r/r. 

¹ https://www.izfa.pl/dane-statystyczne