Otoczenie zewnętrzne w krajach bałtyckich i na Ukrainie

Litwa

Z końcem 2018 roku gospodarka litewska odnotowała spowolnienie tempa wzrostu. Wzrost PKB za trzeci kwartał wyniósł 2,9% w ujęciu rocznym, osiągając spadek kwartał do kwartału na poziomie 0,9%. Motorem wzrostu litewskiej gospodarki były rosnące dochody gospodarstw domowych, co przełożyło się na większy popyt wewnętrzny oraz kontynuację presji na wzrost płac.

Wyższy wskaźnik imigracji nieznacznie złagodził napięcia na rynku pracy. Większość imigrantów pracuje w sektorze transportu, natomiast wiele innych branż nadal boryka się z niedoborem pracowników. To pokazuje brak równowagi na rynku pracy, prowadząc ostatecznie do gwałtownego wzrostu wynagrodzeń.

W 2018 roku inflacja rozwijała się na niższym poziomie, roczny wskaźnik wyniósł 1,9%. Zmiany cen pozostawały pod wpływem krajowej sytuacji gospodarczej oraz zmieniających się trendów na światowym rynku surowców. Tegoroczne globalne zmiany cen towarów znacząco podniosły ceny paliw, jednak ceny żywności, napojów, towarów przemysłowych i usług, które rosły w wolniejszym tempie niż przed rokiem, złagodziły inflację.

Łotwa

Wzrost PKB Łotwy w trzecim kwartale 2018 roku wyniósł 5,3% (dane roczne, odsezonowane). Dynamiczny wzrost łotewskiej gospodarki to zasługa rosnących inwestycji oraz konsumpcji prywatnej i publicznej.

W sytuacji, gdy niepewność w zewnętrznym otoczeniu gospodarczym nasila się, a możliwości eksportowe stają się coraz bardziej niejasne, możliwe jest, że ponownie prywatna konsumpcja stanie się siłą napędową gospodarki. Konsumpcja prywatna utrzymująca się na stabilnej ścieżce wzrostu wpływa korzystnie na inwestycje. Nakłady brutto na środki trwałe, które wykazały wolniejsze tempo w drugim kwartale, w trzecim wzrosły o 4,2%.

Na łotewskim rynku pracy, gdzie bezrobocie spada, a popyt na pracę jest wysoki, wzrost płac pozostaje solidny. W trzecim kwartale 2018 roku nominalne wynagrodzenia brutto wzrosły o 8,0% rok do roku.

W grudniu 2018 roku roczna stopa inflacji wyniosła 2,6%, co w dużej mierze było wynikiem wyższych cen towarów i usług dotyczących m.in. utrzymania domu, napojów alkoholowych i wyrobów tytoniowych, usług związanych z transportem a także opieką zdrowotną.

Estonia

Podczas gdy w Europie notowano nieznaczne ochłodzenie koniunktury, Estonia utrzymywała trend wzrostowy. Według danych opublikowanych przez Bank Estonii¹ PKB wzrósł 4,2% w trzecim kwartale 2018 roku (w ujęciu rocznym), kwartał do kwartału osiągając wzrost na poziomie 0,4%. PKB w trzecim kwartale opierał się głównie na popycie krajowym, podczas gdy eksport odnotował niewielki wzrost. Około połowa wzrostu pochodziła z budownictwa i nieruchomości.

Estoński rynek pracy zmaga się z brakiem wykwalifikowanych pracowników, co dotyka głównie gałęzie gospodarki o niskiej produktywności, którym ciężko konkurować z sektorami oferującymi wyższe wynagrodzenia. Roczny wzrost średnich miesięcznych wynagrodzeń brutto wyniósł 6,4% w drugim kwartale 2018 roku, a 7,5% w trzecim kwartale 2018 roku.

Wskaźnik cen konsumpcyjnych (CPI) wzrósł o 3,4% w 2018 roku², w porównaniu do ubiegłego roku. Największy wpływ na roczną zmianę indeksu miały koszty utrzymania mieszkań, a w tym ceny energii elektrycznej dostarczanej do domów, paliw stałych i czynszów.

Ukraina

W 2018 roku gospodarka Ukrainy utrzymywała stabilny wzrost zapoczątkowany w 2017 roku. W trzecim kwartale 2018 roku PKB Ukrainy wzrósł o 2,8% w porównaniu do analogicznego okresu roku poprzedniego. W grudniu 2018 roku roczny wskaźnik inflacji wyniósł 9,8%, osiągając najniższy poziom na przestrzeni ostatnich 5 lat. Głównymi czynnikami mającymi wpływ na stopę inflacji były: podniesienie stopy dyskontowej przez Narodowy Bank Ukrainy w związku z umocnieniem krajowej waluty oraz podwyżki wynagrodzeń, a tym samym wzrost popytu konsumpcyjnego.

Po 11 miesiącach 2018 roku odnotowano ujemne saldo w handlu zagranicznym towarów i usług (-10,6 mln USD). To efekt nierozwiązanego dotychczas konfliktu na wschodzie Ukrainy. Utrata kontroli nad zasobami na wschodzie ograniczyła zdolność eksportu kraju (zakłócone wydobycie i produkcja energii elektrycznej).

¹ Estonian Economy and monetary policy, 4/2018, Bank Estonii
² Dane opublikowane przez Estoński Urząd Statystyczny